In de middag van 5 juni 1947 sprak de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, George C. Marshall, een grote menigte toe in Harvard Yard. Hij kwam met een belangrijke boodschap voor de toekomst. ‘I need to tell you that the world situation is very serious’, begon Marshall zijn toespraak. De laatste maanden was duidelijk geworden dat de Europese economie veel ernstiger ontregeld was dan direct na de oorlog was voorzien. Het herstel ging te langzaam en de Europese landen zaten gevangen in een vicieuze cirkel: om de bevolking niet van honger en kou te laten omkomen, moesten regeringen hun kostbare deviezen aan voedsel en brandstof uitgeven, waardoor zij niet in de wederopbouw van het land konden investeren. Er dreigde een economische, sociale en politieke chaos in Europa te ontstaan waar de Verenigde Staten direct mee te maken zou krijgen. Door dit vertraagde economische herstel zouden de Europese landen in korte tijd niet meer in staat zijn Amerikaanse agrarische producten als graan en katoen te kopen. Het wegvallen van de export naar Europa zou de Verenigde Staten gevoelig kunnen raken en het land kunnen meesleuren in de economische malaise. 
Daarom vond Marshall dat de Verenigde Staten Europa uit de vicieuze cirkel moest bevrijden

De enige mogelijke oplossing was dus financiële steun aan de landen die daar dringend behoefte aan hadden. Aangezien Amerika zelf niet zo veel had geleden onder de oorlog, en door middel van de wapenindustrie tijdens de oorlog extra had verdiend, kon Amerika het opbrengen om financiële hulp te bieden aan de landen die door de Tweede Wereldoorlog waren getroffen

Op 3 april ondertekende Truman de Economic Cooperation Act. Drie weken later kwam het eerste schip met door de Marshall-hulp gefinancierde goederen in Nederland aan. Het was de Noordam (afb. 2), een schip van de Holland-Amerika lijn, dat vierduizend ton tarwe, tweeduizend ton stukgoed, driehonderd ton sojaolie, landbouwmachines, staal en auto’s naar de Rotterdamse haven gebracht. Het Marshall-plan was voor Nederland in werking getreden.